Branża kawowa stoi od paru miesięcy przed niełatwym wyzwaniem, wywołanym przez wzrost cen surowca na rynkach światowych. Rosnące ceny kawy, które osiągnęły najwyższy poziom od prawie pięciu dekad, są wynikiem złożonej zależności między poważnymi zmianami klimatycznymi zachodzącym w krajach producenckich, globalną inflacją oraz sytuacją polityczną tych regionów.
O co tutaj w ogóle chodzi?
Zacznijmy od początku. Nasiona owoców kawowca – czyli tak zwana kawa, to produkt rolny, którego ceny, tak samo jak np. owsa czy pszenicy, w dużej mierze uzależnione są od ich notowań na giełdzie. Podlegają one bardzo wielu czynnikom, z których zmiany klimatyczne, ekonomia i polityka są głównymi wskaźnikami. Kawę od tych upraw rolnych odróżnia jeden szczegół - można ją uprawiać w ściśle ograniczonym terenie w pasie międzyzwrotnikowym. Oznacza to, że większość światowej produkcji kawy, pochodzi tylko z kilku krajów. Brazylia, Wietnam i Kolumbia jako liderzy, dostarczają łącznie ponad 60% światowej produkcji kawy.
W końcu kawowiec to część ekosystemu - przede wszystkim: klimat.
Brazylia - wiodący producent kawy na świecie, od paru lat doświadcza drastycznych zmian klimatycznych, które mocno odbijają się na jakości i wielkości zbiorów. Drzewka kawowe mają coraz więcej liści i coraz mniej kwiatów, które później mogą zmienić się w owoce. Dodatkowo susza na początku 2024 roku i historyczna powódź tego lata, spowodowała zmniejszenie siły roboczej podczas tegorocznych zbiorów oraz przekierowanie środków finansowych na pomoc z kataklizmem. Brazylia, tak jak wiele innych krajów Ameryki Centralnej i Południowej, zatrudnia sporo pracowników sezonowych podczas zbiorów kawy. Są to osoby, które migrują z okolicznych regionów czy nawet krajów. Kataklizmy i zmiany klimatyczne utrudniają tą migracje i obniżają możliwości produkcyjne farm. Podobne trendy pogodowe można zauważyć również w Kolumbii czy krajach Ameryki Centralnej.
Z drugiej strony, ocieplenie klimatu wpływa na przesunięcie pór roku, co odbija się na wielkości zbiorów i zdolności farmerów do utrzymania bieżących operacji na plantacjach. Kraje produkujące kawę uczą się, w jaki sposób dostosować się do nowych regulacji handlowych, które wymuszają na rolnikach coraz większe obowiązki w zakresie zapobiegania niekorzystnym skutkom społeczno-środowiskowych oraz zwalczania ich. Wiąże się to z dodatkowymi inwestycjami w certyfikacje i rozwój technologiczny. Coraz bardziej rozwinięte plantacje stają się odporne na wahania pogodowe. Wymaga to jednak sporych inwestycji ze strony farmerów.
To nie lada logistyka
Jako iż kawa jest uprawiana tylko w strefie międzyzwrotnikowej, trafia ona do większości krajów konsumenckich drogą morską, na statkach kontenerowych. Stawia to kolejne wyzwanie w łańcuchu dostaw i mocno wpływa na ceny surowca. Globalna inflacja, która sprawiła wzrost cen na świecie, nie ominęła również kawy. Koszt transportu morskiego i lądowego, ceny paliw, koszt obsługi lądowej jak i morskiej, podwyżki ubezpieczenia towaru na transport morski oraz opłaty za magazynowanie wyraźnie przyczyniają się do podwyższenia cen, które obecnie trzeba płacić za kawę. Należy tutaj również zaznaczyć, że oficjalną walutą zakupu kawy na świecie jest dolar amerykański (USD). Mamy tu więc kolejną zmienną do całego równania. Obecnie deprecjacja brazylijskiego reala względem dolara wywołała wzrost średniej ceny arabiki do 1800 reali/worek (czyli wzrost o 11 proc).
Wszystko jest polityką - także kawa
Jak w całym handlu międzynarodowym, nieuniknionym są również wpływy polityczne czy demograficzne. Wahania wartości waluty dolara związane są z wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczonych, które odbyły się niedawno. Znaczenie mają tu obietnice nowego rządu na wprowadzenie dodatkowych ceł na import produktów oraz założenia polityki międzynarodowej w nadchodzących latach. Nie tylko kraje konsumenckie nadają tutaj ton. Brak stabilności miejsc pracy, niepewność społeczna i polityczna w krajach producenckich takich jak Kolumbia, Wenezuela czy Etiopia, dodatkowo napędzają inflację, a co za tym idzie wzrost kosztów importu kawy. Niepokój społeczny dotycząca wojny domowej w Etiopii czy strajk pracowników portowych w Kolumbii oraz opóźnienia w przepływie dóbr przez porty na wybrzeżu Kenii - to tylko jedne z przykładów ogromnych społeczno-politycznych wyzwań przed którymi stanęła w ostatnich latach nasza branża.
Dlaczego kawa nadal będzie drożeć?
Rosnące ceny kawy to problem złożony i wymagający wspólnych wysiłków wszystkich zaangażowanych stron. Ponieważ świat w dalszym ciągu będzie zmagał się ze zmianami klimatycznymi i globalną inflacją, przemysł kawowy musi poruszać się z ostrożnością i strategiczną dalekowzrocznością. Mimo nadziei na stabilizację cen, musimy przyzwyczaić się do droższej kawy w najbliższym czasie. W lokalnej palarni speciality i dużym dyskoncie, bo problem dotyczy całego rynku zajmującego się tym surowcem.
Ta podwyżka nie jest jedynie chwilowym załamaniem, ale może stanowić długoterminową tendencję, jeśli podstawowe problemy nie zostaną rozwiązane. Firmy sprzedające paloną kawę kupują surowe ziarna z dużym wyprzedzeniem, co oznacza, że jej ceny będą nadal rosnąć przez następne sześć do dwunastu miesięcy. Ostatnim istotnym czynnikiem jest wzrost kosztów sprzedaży detalicznej i hurtowej. Dotyczy to zarówno sprzedaży internetowej (np. rosnące prowizje marketplace), jak i tradycyjnej sprzedaży w sklepach stacjonarnych, gdzie głównym czynnikiem są rosnące koszty zatrudnienia. Przemysł kawowy znajduje się na rozdrożu i musi odpowiednio dostosować się wyzwań które przed nim stoją. Promowanie i wspieranie innowacyjności, zrównoważone praktyki i ponowna ocena globalnego łańcucha dostaw kawy są niezbędne, abyśmy wszyscy mogli dalej cieszyć się kubkiem naszej ukochanej kawy.
Bibliografia:
- The C price is over US $3/lb: Why market volatility won’t slow down in 2025, Perfect Daily Grind https://perfectdailygrind.com/2024/11/c-price-27-year-high-market-volatility/ [dostęp: 20.12.2024]
- Coffee prices won’t fall anytime soon: Why roasters can’t rely on price drops, Perfect Daily Grind https://perfectdailygrind.com/2024/07/coffee-prices-volatility-roasters-need-to-stay-agile/ [dostęp: 20.12.2024]
- da Silva João, Coffee price surges to highest on record, BBC https://www.bbc.com/news/articles/c36pgrrjllyo [dostęp: 20.12.2024]
- Coffee Production, Foreign Agricultural Service, U.S. Department of Agriculture https://fas.usda.gov/data/production/commodity/0711100 [dostęp: 20.12.2024]
- Kallivrousis Kosta, When coffee prices rise, quality takes a back seat, Coffee Intelligence: https://intelligence.coffee/2024/10/when-coffee-prices-rise-quality-lowers/ [dostęp: 20.12.2024]
- Charles Sarah, It’s time for specialty coffee buyers to learn how the C market works, Coffee Intelligence https://intelligence.coffee/2024/04/specialty-coffee-buyers-and-c-market/ [dostęp: 20.12.2024]
- Charles Sarah, The green coffee trading sector is consolidating because it’s in crisis, Coffee Intelligence https://intelligence.coffee/2024/03/green-coffee-trade-consolidation/ [dostęp: 20.12.2024]
- Charles Sarah, Certification adds value – but for whom?, Coffee Intelligence https://intelligence.coffee/2024/07/certification-adds-value-but-for-whom/ [dostęp: 20.12.2024]
- Blenkinsop Philip, EU lawmakers seek change to deforestation law and approve delay, Reuters https://www.reuters.com/business/environment/european-parliament-approves-one-year-delay-eu-anti-deforestation-law-2024-11-14/ [dostęp: 20.12.2024]